Alevilik Nedir?

Alevilik Nedir?

Alevilik durgun bir inanç değil, tarih boyunca Orta Asya’dan Balkan Dağlarına kadar geniş bir coğrafyada çeşitli inançlar, ruhani doktrinler ve kültürlerle etkileşerek gelişti. 13. yüzyıldan bu yana çeşitli mistik okullar arasında kademeli bir yakınlaşma süreci, bugün Alevilik dediğimiz şeyi oluşturmaktadır. Alevi kavramı, aslında aynı inanç bileşenlerini paylaşan farklı dil ve etnik toplulukları kapsayan geniş bir terimdir. Alevi inancını tanımlayanlar kısaca şu şekilde özetlenebilir;

Alevilikte her insan Tanrı’dan gelen özün taşıyıcısıdır.
Alevilikte Tanrı Hakk’dır, bu da gerçek demektir.
Tüm canlıları Allah yarattıysa, o zaman insan dünyadaki en kutsal şeydir.
Bu nedenle Aleviler, her canlıyı Tanrı’dan gelen bir özün taşıyıcısı olarak kutsal kabul ederler.
Aleviler birbirlerine cinsiyet ayrımı gözetmeyen bir isim olan can (ruh) diyorlar. Bu anlayışın bir sonucu olarak Alevilikte kadının konumu erkeklerinkine eşittir.
Aleviler tanrı, evren ve insanı tam bir birlik içinde görürler. Bu birlik, Aleviliğin en kutsal üç kişisi olan Allah, Hz.Muhammed ve Hz.Peygamber’in kuzeni ve damadı Ali’yi birleştiren bir ünlemle sembolize edilir.
10. yüzyıldan kalma bir Sufi şairi olan Hallacı Mansur’un meşhur bir ayeti Alevilikte Tanrı ve insan birimi olan Ene’l Hakk’ı (Tanrı ile birim) gösterir.
13. yüzyıldan kalma Bektaşiliğin kurucu azizi Hacı Bektaş Veli, bu önemi “Benim Kabe’m insandır” sözüyle açıklıyor.
Aleviler, Tanrı’yı ibadet yerine, ikonografiye veya yazılı kitaplara sabitlenmiş olarak görmezler, ancak O la-mekan (mekânsız) ve insan kalbi O’nun tek ikametgahıdır.
Bu nedenle Aleviler Allah’tan korkmazlar, ona sevgi beslerler ve cennete ya da cehenneme inanmazlar, mükemmellik statüsüne ve geldiği yerde yeniden bir araya gelene kadar sonsuz bir dolaşıma inanırlar.
Aleviler tüm kutsal kitaplara ve peygamberlere büyük saygı gösterirler. Çünkü onlar için amaç bir ama bu amaca ulaşmanın yolları çok çeşitli olabilir.
Hacı Bektaşi Veli’nin dediği gibi, bu anlayış mantığa göre mantığa öncelik veriyor, “yol bilim değilse yolun sonu karanlık olur.”
Aleviler, sırf her canlı aynı kutsal özü taşıdığı için tüm ulusları etnik, ırksal, cinsiyet ve dil farklılıkları ne olursa olsun bir olarak görürler.
Hümanizm, eşitlikçilik, karşılıklı yardımlaşma ve cinsiyet eşitliği, Alevi toplulukları tarafından ortak olarak paylaşılan temel sosyal özelliklerdir. Loca merkezli sosyal örgütlenmeleri, bir tür tarımsal sosyalizme dayanmaktadır.
Din alimi ve Osmanlı’ya asi olan Şeyh Bedrettin’in tanınmış sözlerinden biri olan “sevgilinin yanağı hariç her şey paylaşılabilir”, bu eşitlikçiliği mükemmel bir şekilde açıklamaktadır.
• Sonuç olarak, “mazluma biat (mazlum)” ile ifade edilen adaletsizliğe direnmek ve “zorbaya (zalim) karşı durmak” Alevilikte temel toplumsal tavırlar haline gelmiştir.

Alevilik, yüzyıllardır kırsal kesimde siyasi nedenlerle kapalı bir sosyal hayat yaşamaya zorlanmış ve bu durumun doğal bir sonucu olarak, temelde sözlü anlatım gelenekleri ve onların benzersiz sosyal kurumları üzerinde durmaktadır. Sözlü gelenek, epik masallara gömülü Alevi tarihini, doğasının önerdiği şekilde anlatır. Alevilerde sözlü gelenek, saz (geleneksel bir müzik enstrümanı) ve lirik birliktelik ve menkıbeler (efsanevi hikayeler) ile birlikte icra edilen söyleme ile halk nezdindeki yerini alır. Bu unsurların her ikisi de büyük ölçüde topluluğun iç yapısından kaynaklanan özel sözler ve anlamlar içermektedir.

Alevi toplulukları, akraba Bektaşi tarikatıyla birlikte,
Türkiye’deki en büyük mezhepsel azınlığı oluşturmaktadır. Onlar her yerde uydururlar
Türkiye nüfusunun% 15-25’i arasında
Balkanlar’daki gruplar. Aleviler Şiilerle ortak bir yanı paylaşıyor:
İmam Ali ve on bir halefinin de aralarında bulunduğu 12 İmam. Ancak bunlar
açıkça shi’ilerden ve genel olarak ana akım İslam’dan
Bir yakınlık taşıyan inanç sistemlerini belirleyen ağır tasavvuf dozları
Sufizm ve bir dizi İslam öncesi mistik gelenek ile.

Alevilik, bireyin insan olduğu fikrine dayanır.
tüm evrenin mikrokozmosu ve insanların Tanrı’nın
tezahür. Bu inanç Aleviler tarafından kısaca ifade edilmiştir.
“Ne ararsanız arayın, insanın içinde arayın.” Aleviler buna inanıyor
diğer insanlara şefkat ve cömertlik göstermek,
dinin resmi yönlerini takip etmek. Aynı değer sistemi bugün de devam ediyor
Alevilerin ilerici siyaseti ve cinsiyet eşitliği konusunda açık fikirlilik.

Rıza Tevik’in (1869-1949) tanınmış bir Alei ilahisi.
Aleviler en büyük Alevi şairlerinden biri olarak görüyor, bu çekirdek Alevi etrafında dönüyor
insanı dinlerinin merkezine yerleştiren fikir:

Gel ey derviş gel, uzaklaşma

Ne ararsan, inanın içinde

Kendi nefsine boş yere işkence etme

Amaçladığınız şey Kabe ise, Merhametli Olan
sen

Çölde seraplara bakarak dolaşmayın

Havaya “Allah Allah” diyerek bakmayın

Gerçeği arayan biriyseniz, kitap aramayın

Okumayı biliyorsan, Kuran senin içinde.